Tổ tôm

Ngày xuân thong thả tổ tôm chơi

Ai được ai thua cũng chớ cười

Cao cũng có bài thì mới đặng

Thấp mà gặp nước hoá ra người.

Và 5 cái ông ngồi sòng bài đang mỗi ông mỗi tình thế: Chẳng thông - Thấy khổ - Ăn trừ - Chẳng ù - Con chi.


Món "quốc hồn quốc tuý" này ngày nay ít thấy.

Thực ra ngày trước cũng chủ yếu chỉ người già với đàn ông chơi. Lý do là nó khá rắc rối, luật khó và nhiều biến hoá, nên phụ nữ và trẻ con ít chơi. Chưa kể chơi thứ này phải có thêm ít chữ mới thú.


Nói rằng tổ tôm là đọc chệch từ tụ tam, nghĩa là hội tụ của 3 hàng văn, vạn, sách. Bộ tổ tôm gồm 120 cây, mỗi quân có 4 cây giống nhau nên cả thảy có 30 quân, chia làm 3 hàng văn, vạn, sách, mỗi hàng lại được đánh số nhất, nhị, tam, tứ, ngũ, lục, thất, bát, cửu thành 3 x 9 = 27 quân, cộng thêm 3 quân yêu: thang thang, lão, chi chi vừa chẵn 30.

Ngày nay có trò đánh chắn thường gồm 100 cây từ bộ tổ tôm, bỏ đi nhất văn, nhất sách, nhất vạn, thang thang và lão (5 x 4 = 20 cây).


Luật chơi tổ tôm còn nhiều phức tạp không tiện dẫn ra đây (không cổ xuý cho bài bạc hehe).  Nội việc nhớ tên các quân bài, nếu không biết chút chữ nho đã khó. Người chơi phải biết các con số từ 1 đến 9 (nhất nhị tam tứ ngũ lục thất bát cửu) và phân biệt Văn (文), Vạn (萬), Sách (索). Dân gian chế cho dễ nhớ rằng vạn vuông văn chéo sách loằng ngoằng (xem chữ thì rõ hihi).

Tất nhiên bình dân hơn tý có thể nhớ hình thay vì đọc chữ, có ý kiến cho rằng các hình này có nguồn gốc Nhật bản, không phải là không có lý.

Làm trai biết đánh tổ tôm

Uống chè mạn hảo xem nôm Thuý Kiều

:-))